Lexues

domenica, novembre 25, 2007

Pamflet: Parade me flamur te shkyer

Kryekaragjozët shqiptarë të politikës janë përgatitur për shfaqjen tragjikomike të radhës. Të ndërgjegjshëm deri në palcë për efektin mediatik dhe të mbijetesës politike kësaj radhe shfrytëzojnë, siç e kanë shfrytëzuar që nga viti nëntëdhjetë, Festën Kombëtare të Flamurit.
Berisha ka urdhëruar shtetin që bashkë me Festën e Flamurit të festohet dhe e ashtuquajtura Ditë e çlirimit.
Kjo i ngjan ofertës: Prendi due, paghi uno! (Merr dy festa bashkë dhe paguaj një).
Rama si udhëheqësi i përndritshëm i opozitës shqiptare lë mënjanë historinë dhë bën politikën e elektoratit të majtë, duke e urdhëruar Festimin e çlirimit më 29 nëntor, siç është festuar qysh nga 29 nëntori i 1944 kur gjermanët e fundit u larguan vullnetarisht nga Shqipëria. Madje e quan paftyrësisht: Nata e Bardhë (Note Biancha). Po të marrim parasysh se çfarë ndodhi pas 29 nëntorit, është e qartë se pas Natës së Bardhë (të Kuqe në fakt) erdhën mijëra net të Zeza.
Rama i Gjatë dhe historianët komunistë thonë se gjermani i fundit u largua nga Shkodra më 29 nëntor, pasi partizanët bënë luftë kundër tij për disa orë.
Historianët nacionalistë, të mbështetur dhe prej Berishës, ish-komunist i ndershëm, edhe ky i gjatë gati në nivelin e Ramës, thonë se data u caktua vetëm për efekt të vëllazërisë komuniste shqiptare -jugosllave.
Kur i thonë historianët edhe mund të mos jenë të vërteta por kur historinë e bëjnë Koka të Mëdha (Kryemëdhenj) dhe Shtatgjatë si Berisha dhe Rama, e vërteta ndahet përgjysë pesëdhjetë për njërin e pesëdhjetë për tjetrin. (Kristoforidhi i madh do ti emërtonte Ramë Shalëgjati dhe Sali Shalëgjati, në ndryshim nga Nano që mund të quhej Fatos Shalëshkurti)
Pa dashtë të fyej flamurin tim me shqiponjën dykrenore, krejt kështu është ndarë dhe opinioni shqiptar. Vetëm se Shqiponja për fatin tonë të madh e ka kryet më të vogël. E kryet e madh nuk është tipar i shqiponjës. Tjetër qenie jonjerëzore dykrenëshe mund të përfaqësonte politikën aktuale.
Atëherë shtrohet pyetja e vjetër: Kur u largua gjermani i fundit? Iku vetë më 28 apo 29 nëntor? U dëbua nga partizanët me 28 apo më 29 nëntor?
Në fakt sipas gjasave edhe sot e kësaj dite në Shqipëri vazhdojnë të jenë gjermanë. Madje vazhdojnë të vijnë përditë. Krahas gjermanëve vijnë dhe italianë, amerikanë, indianë, kinezë, turq, arabë, e dreqi e di se çfarë racash të tjera.
Atëherë kush na pushtoi? Kush na çliroi? Nga kush u çliruam?
Pyetje të vështira që vazhdojnë të marrin përgjigje të vështira për tu kuptuar.
Në kuptimin dhe për leverdi të fjalës, thotë një i njohuri im, sa të jetë festë është mirë, se kështu largojmë kryet nga hallet e përditshme. (Miku nuk thotë se kryet është plot a bosh me mend)
Në festa zakoni shqiptar e don që të shkohet me duart plot. Do të thoja dhe ballin lart, por ballistët janë armiqtë e partizanëve e nuk mund të rrinë rehat në të njëjtën sofër të përbashkët. Natyrisht në festë shkohet dhe me flamur në dorë.
E si duhet të jetë flamuri kur njëra palë feston 28- 29 nëntorin e tjetra feston vetëm 28 nëntorin.
Sipas teorisë kineze aplikuar gjatë miqësisë së madhe shqiptaro –kineze, në festat shqiptare shkohet rreth flamurit të bashkuar nëpërmjet ndarjes. E nëse nuk mjafton një flamur me shqiponjën dykerenore në mes, atëherë të nxjerrim dy flamuj me nga një kokë shqiponje që sheh në të kundërtën e kokës tjetër. Njërën pjesë të flamurit ta përdorin kush feston 28 plus 29 nëntorin dhe tjetrën kush feston edhe 28-ën, edhe 29-ën më 28 nëntor.
Në kuadrin e natyrës vëlladashëse të shqiptarëve asnjëherë nuk ka ndarje të barabartë. Kështu flamurit të shkretë (respekt për flamurin) nga tërheqja dypalëshe i bie të shkyhet. Të shkyhet dhe jo të ndahet. (Shkyerja është një tjetër tipar vëlladashës shqiptar)
Flamuri ynë, i ngritur në Vlorë më 1912-ën, i fëlliqur me yllin e kuq në 1944-ën, i pastruar në Shkodër në demonstratën kundër bustit të Stalinit më 14 janar 1990- ës, rikthehet të valëvisë i shkyer nga politika shqiptare në vitin 2007.
E nacionit (kombit) nuk i mbetet gjë tjetër vetëm të urojmë njëri -tjetrin: Gëzuar Festat me Flamur… të shkyer!
Edmond Kaceli

giovedì, ottobre 25, 2007

Pamflet: NJË GOMAR ARRIN TË FLUTUROJË

POZITA: Gomari fluturon.
OPOZITA: Do të protestojmë afër organizmave ndërkombëtare.

SHQIPËRI. Gomari arriti të fluturojë. Ky ishte konkluzioni i mbledhjes së përbashkët të partive, që në ditët e mbrame arritën, pas stërmundimeve të mëdhaja, të krijojnë frontin “Bashkimi nëpër karrige”.
Një një komunikatë për shtyp të Mbledhjes Historike shpjegohej si, pse dhe kush Gomar arriti të fluturojë. Madje jepej edhe ora, minuti, dhe sekondi deri në të dhjetat, e momentit fluturues të kafshës tradicionale shqiptare.
Gjithmonë sipas komunikatës, dëshmitarët e vetëm që asistuan në okazionin e madh ishin kabineti qeveritar, kryeministri, përfaqësuesit më të lartë të udhëheqjeve partiake dhe zëdhënësit e këtyre partive që mbajnë pushtetin me të gjitha forcat familjare…

Agjencitë e huaja dhe tv-të perëndimore njoftuan edhe për pjesëmarrjen e përfaqësuesit më të lartë të Komitetit Shqiptar të Helsinkit. Për çudinë e të gjithëve i vetmi rrjet televiziv që nuk u lejua të ishte i pranishëm qe TVSH-ja, pse, një mendje të gjitha partitë, iu hoq e drejta e transmetimit me arsyetimin se mund të çorientonte opinionin publik në favor të partive që kërkojnë të hipin nëpër karrige.

Po me vendim të njëzëshëm të bashkëthemeluesve të formacionit politik “Bashkimi nëpër karrige” qenia fluturake katërkëmbëshe u shpall “Anëtar(e) nderi” e grupimit.
Fluturonjësi në fjalë, sipas zëdhënësave të “Bashkimit nëpër karrige” me miratim, pa votim, e me konsensus të plotë të të gjitha partive anëtare, kishte vendosur të fluturonte në shenjë proteste ndaj shkeljeve të të drejtave të formacionit anëtar nderi i të cilit ishte shpallur. Në mënyrë të veçantë protesta drejtohej edhe ndaj dhunës që ushtrohej mbi të si intelektuali më përfaqësues i sojit të tij.

Ndërkohë burime të shtypit të mosvarun thonë se gomari fluturoi ngase Partitë në pushtet të përfshira në frontin “Bashkimi nëpër karrige” kishin prekur rëndë të drejtat elementare të fluturuesit. Ato, duke përgënjeshtruar njoftimin e partive të opozitës të mbledhura në formacionin politik “Bashkimi për në karrige”, se në Shqipëri nuk kishte fluturuar ndonjëherë asnjë qenie katërkëmbëshe, mundoheshin gjithashtu të sqaronin edhe organizmat ndërkombëtare pranë të të cilave ishte bërë prezent rasti i paprecedent, se kurrkund nuk mund të ndodhnin gjëra të tilla të habitshme.

“Do, apo nuk do, pozita, në asnjë vend të botës nuk kishte ndodhur të fluturonin katërkëmbëshat, pavarësisht se cilës forcë politike i përkasin”- thuhej në deklaratën e opozitës.
Opozita thekson se : Edhe në rast se gomari fluturon, së pari duhet të jetë një Gomar shumë Special, dhe së dyti duhte të ketë konsensusin e opozitës. Përndryshe fluturimi nuk ka vlerë shkencore, politike, ekonomike, a lajmore.

Në vijim të kundërdeklaratave pozitare dhe reagimeve të ashpra të “Bashkimit nëpër karrige”, pozitarët njoftuan për një protestë energjitike afër organizmave ndërkombëtare, në Helsinki, Nju Jork, Bruksel, Hagë, etj. Kundër ndërhyrjeve të brendëshme të opozitës në çështjen e fluturimeve dhe rekordeve kombëtare.
Me pjesëmarrjen e shumë prej tyre dhe sidomos miqve që thuhej se po iu shtoheshin shumë nëpër botën e qytetëruar. Burime të brendëshme pëshpërisin me siguri të lartë, se po përgatitet edhe një poster me kafshën e ndritur. Në qafë të personazhit mitik është varur tabela “Bashkimi nëpër karrige” dhe diviza “Drejt Europës për një fluturim të vërtetë”.
Akoma nuk kemi arritur të marrim konfirmim zyrtar, por, ka të ngjarë se nga një kopje e posterit iu është nisur me postë elektronike apo me DHL, Helsinkit, Komunitetit Europian, Këshillit të Sigurimt, etj. etj… Posteri shëqërohet edhe nga një rezolutë e klasifikuar “top secret”.

Fluturimin e përshëndetën me radhë Kryministri, Kryetarja e parlamentit, ministrat me dhe pa portofol, kryetarët e bashkive të pozitës, kryetarët e komunave të pozitës, krypleqtë e pozitës, familjarët e tyre dhe mbarë populli shqiptar i rrekur në fluturimin e tij 17 vjeçar drejt Europës.
Ndërsa presidenti i vendit ku sipas gjasave fluturojnë gomerët (sipas Kongresit të unifikimit të Shqipes) ruajti pozicionin e tij mbi partiak e asnjanës në lidhje me Fluturimin e Pasosur të qenies tipike shqiptare.

Zhvillime të reja interesante priten të mbushin eterin me lajmet më sensacionale, pasi nuk dihet nëse fluturuesi ishte gomar apo gomaricë…

giovedì, ottobre 11, 2007

KUR THIRREN FEREXHETË…

Edmond Kaceli
KUR THIRREN FEREXHETË…
-Përpara se të dalë një ligj për ferexhetë e femrave, më mirë do të ishte të bëhej një ligj për ferexhetë e shumicës së politikanëve shqiptarë të Kosovës, Maqedonisë, Shqipërisë. Kështu së paku nëpër ekranet e TV-ve, nëpër gazeta a në internet, do të lexonim vetëm emrin, se fytyrën e pafytyrë do t’ua mbulonte më së miri perçja turke.

Ndue Ukaj: Për këtë temë në botën perëndimore bëhen debate të shumta, të gjithanshme dhe në përmasa të thella janë të angazhuara institute, bota akademike, elitat shoqërore, mediat. Ndërsa në Kosovë elitat, ato që duhet të reflektojnë ndjenjën e naltë të përgjegjësisë kundruall këtij fenomeni, rrinë duarkryq nëpër çatitë e qytetit të Prishtinës dhe vetëkënaqën me titujt e shumë që i mbajnë mbi supe. Ata nuk e thonë fjalën e tyre dhe ja lënë këtë problem serioz stihisë. Duke mos kuptuar se të qenit elitë nënkupton pikësëpari përgjegjësi të naltë, përgjegjësi para kombit dhe zhvillimeve shoqërore, çfarëdoqofshin ato. Ferexheja është një goditje kundër kulturës shqiptare, kundër identitetit shqiptar. Prandaj ajo duhet të ndalet nga shkollat dhe jeta publike shqiptare

Avni Dervishi:Pajtohem plotësisht me ty.
Ata që me të vërtetë ia duan të mirën Kosovës dmth ata që me të vërtetë dëshirojnë që procesi të përfundojë më shpejt me pavarësine e Kosovës duhet ta heshtin këtë debat.
Kur të bëhemi shtet, atëherë mund ta rifillojme debatin prapë.
Ne shqiptarët kemi shumë armiq. Nuk bën ta harrojmë këtë fakt.

I shkëputa në citim këto dy paragrafe nga shkëmbimi i ideve në mes dy intelektualëve shqiptarë të Kosovës, më së kjarti të shqetësuar për të ardhmen e kombit se cilido politikan i nivelit ligjëpërgatitës apo ligjëbërës në trojet ku flitet shqip.
Problemi nuk është vetëm për Kosovën. Ky do të ishte një e treta e së keqes shqiptare nga vetë shqiptarët. Problemi i mbajtjes së ferexhesë (asnjë fjalë nuk më duket më përfaqësuese se fjala turke), në ambjentet publike, është i lidhur ngushtë me trekëndëshin shqiptar: Kosovë, Shqipëri, Maqedoni.

Çështja diku më hapët e diku më mbyllët, diku më egër e diku më butë, është hapur prej ditësh. Sa hapet në Shqipëri, (rasti i shkollares së përjashtuar në Durrës nga shkolla vetëm se paraqitej e veshur me simbolin fetar) fillon në Kosovë, e më pas do të shtrihet dhe në Maqedoni, ku edhe aty jetojnë në trojet e tyre shqiptarë që si kudo, kushtet historike a zgjedhja për besim, i detyruan të kthehen në besimin mysliman.
Çështja është e hapur dhe është e kotë të përpiqesh ta heshtësh. Sa më shumë ti lihet ky problem rastësisë aq më negativisht do të ndikojë në drejtim të mirëkuptim dhe bashkëjetesës fetare, model, të shqiptarëve. Kjo bashkëjetesë, model, fetare, nuk është aspak meritë e politikanëve shqiptarë por është dhe mbetet meritë e posaçme e të qenit shqiptar.

E keqja vjen, si gjithmonë nga politika: Përça e sundo. Këtë shprehje të vjetër latine, më së miri e kanë mësuar politikanët tanë të cilët nga njëra anë përziejnë shqipen me shprehje të cunguara, e të keqpërdorura, në gjuhët anglisht, frëngjisht, a italisht e nga ana tjetër fryjnë barkun e trurit me idetë e gjoja mbrojtjes së të drejtave fetare të marra, nëpërkëmbë, nga Askushi.
Pakkush më pak se politikanët tanë të përndritur është i shqetësuar për problemet e mbrojtjes së fesë. Feja e politikanëve shqip –anglisht –frënëngjisht –italisht –turqisht, folës është vetëm loja përfituese me ndjenjat fetare të myslimanëve, katolikëve, ortodoksëve apo portestanëve shqiptarë.
Nëse vërejmë çastin kur rihidhet në tregun e politikës çështja e mbulimit të femrave shqiptare të besimit mysliman kuptojmë se sa antishqiptarë janë pjesa më e madhe e politikanëve tanë.

Ne mund të themi, kujt i dhimbset çështja shqiptare, mund të thotë: Pasi i zgjidhën të gjitha problemet mbarëkombëtare në Kosovë, Shqipëri Maqedoni e Çamëri, një mendje e përdritur, në fakt, disa mendje të përndritura bashkë, u kujtuan, se femrat shqiptare të besimit mysliman në Shqipëri dhe Kosovë kanë nevojë të vendosin ferexhetë. Përndryshe: shamitë, mbulesat e kresë, e pse jo mbulesat e fytyrës. Diskutimi dhe kërkesa për të bërë ligj një zgjedhje krejt personale u hodh në tregjet shqiptare të debatit, si çështje themelore e të drejtave të njeriut, si një hap pozitiv në drejtimin e bashkëjetesës fetare, deri që dikush e quajti dhe si një hap drejt integrimit europian që ndihmon çështjen kombëtare!

Jemi në Europë, mbi 40% e shqiptarëve të të gjitha besimeve jetojnë e punojnë prej vitesh në Europë, e kërkojmë të kthehemi në Turqi! Kur vetë Truqia ka përgatitur dhe po përgatit në mënyrë të shpejtë hyrjen fizike në Europë edhe pse e shtrirë në Azi! Them hyrjen fizike, se moralisht politikanët e Turqisë dhe populli turk e kanë shtruar rrugën e Europës dhe janë në Europë që me Mustafa Qemal Ataturkun –themeluesin e shtetit modern laik turk. Ky burrë i madh shteti per fatin e historisë tonë, nga origjina mëmësore ishte shqiptar.

Ataturkut (atë i turqve) i dihet babai turk dhe nëna shqiptare. Ndërsa politikanëve tanë që duan të nxjerrin ligje për mbajtjen e ferexheve iu dihet vetëm nëna.
Për këtë shkak, jo fort të vogël, ligjëbërësit tanë përpara se të nxjerrin një ligj për ferexhetë e femrave shqiptare, më mirë do të ishte të bënin një ligj për ferexhetë e shumicës së fytyrave të politikanëve shqiptarë të Kosovës, Maqedonisë, e Shqipërisë. Kështu së paku nëpër ekranet e TV-ve, nëpër gazeta a në internet do të lexonim vetëm emrin, se fytyrën e pafytyrë do t’ua mbulonte më së miri perçja turke, ajo e vjetra e viteve të sundimit otoman.

mercoledì, settembre 12, 2007

- Një piskamë e kujt e do ende Atdheun -

Daniel Gàzulli

Çashtja kombëtare, Kongresi i Drejtshkrimit dhe përgjegjësia kombëtare

- Një piskamë e kujt e do ende Atdheun -

Perendi, a ndjeve
Tradhëtarët na lanë pa Atdhe
E ti rrin tue gjuejtë n’rrëfé
Lisat n’për male kot.

Gjergj Fishta

Ardhja e komunizmit në pushtet, nevoja me mbajtë sundimin e tij gjakatar, ka qenë (e fatkeqësisht asht sot e kësaj dite) në bazën e luftës për shplamjen e trunit të shqiptarëve nga kujtesa historike, për tjetërsimin e tij edhe genetik, nëse do të ishte e mundun, e në këte hulli ka çue ujë edhe i ashtuquejtunit Kongres i Drejtshkrimit i vitit 1972, që solli gjymtimin e shqipes.
Do të ishte mjerane sot me rrah shtjellimin toskë e gegë, toskënisht e gegënisht. Nuk asht ky synimi im, joqë, do të ishte kundër parimeve të mia. Kur them se me të ashtuquejtunin Kongres i Drejtshkrimit i vitit 1972 u krye një akt antikombëtar, asht e qartë në dritë të diellit se akti nuk ishte thjeshtë kundër gegënishtes, por kundër vetë shqipes, pse me atë Kongres iu hoq asaj një pasuni e pamatë morfologjike, fonetike, leksikore, idiomatike e frazologjike. Iu hoq asaj kujtesa historike që vinte nëpërmjet Buzukut, Budit, Bogdanit të madhe e Bardhit, në kangë të lahutës e në atë muzikalitet të pashoq të Mjedjes. Teoria dhe praktika e përjashtimit të gegënishtes, pra, damtoi liksht mbarë shqipen.
E të mendojsh se e gjithë kjo punë u përligj në emen të parullës “një komb, një gjuhë letrare”, sikur shqipja s’paskish qenë një gjuhë edhe para ardhjes së kolerës së kuqe në Shqipni, e se shqiptarët s’paskëshin qenë një komb, çka e kanë thanë vetëm anmiqtë ma t’egjër të popullit tonë! Atëherë, çfarë? Mbas këtij “njësimi” të dhunshëm qenka detyrue edhe pjesa tjetër “jo shqiptare” a “pak shqiptare” me folë “shqipen” e “Zeusit”?!
Po mirëfillit, pse gjithë ky shëmtim? Pse, si vëren me shumë vend z. M. Elezi, donin, ma së paku, të na shkëpusnin çdo lidhje me rranjët. “Ma shumë se çdo gja rranjët i dhambin diktatorit. Sepse për të rrëzue nën vete atë lis gjigand që quhet popull, e pengojnë rranjët e tij. Duhet t’ia presë ato. T’ia gjymtojë e t’ia thajë pjesë pjesë”. E rrajët ma të fyqishme e ma të thella të këtij populli, si e kanë provue historianë e gjuhëtarë shqiptarë e të huej, ato rrajë që e lidhin të sotmen me lashtësinë iliro-pellazgjike, janë në gjuhë. E diktatorit i mjaftonte aq shqipe sa t’i bante me dijtë këtij populli se kudh donte me pasë kujtesë historike, nuk do të ngurronte t’ia priste as kryet, jo ma rrajët.
Të tjerë para nesh kanë trajtue mjaft gjanë cilët qenë damet që solli “standardizimi”, ndër ta zhdukja e paskajores, përdorimi i një pjesoreje me ndikime greke – mbrapashtesat “os”, “ur”, që nuk janë të natyrës së shqipes – përparësia e skajshme në përdorimin e “ë”-së edhe atje ku fjala e parme apo e prejardhun del detyimisht me “a” (sjellim si shembull: ranishtë, por - rërë- ………..), rotacizmi ekstrem (e këtu: synim, synoj – por syri) që e largon fjalën nga trajta e saj historike, përjashtimi i një numuri tejet të madh leksemash gege nga fjalorët, që i mungojnë toskënishtes, ose cilësimi i tyne “të vjetruara”, e s’do të kishin të numruem gjymtimet që iu banë shqipes. Po nuk asht prap qellimi ynë ky. Thash, të tjerë ma të dijshëm se unë i kanë shtjellue ma së miri (Beci, Elezi).
Jam i mendjes se një nga djallzitë që edhe sot e kësaj dite vijon me sjellë një dam të pallogaritshem, e me kalimin e kohës edhe të pandreqshëm, asht ideja naive, e bame për vete edhe jashtë kufijëve shtetnorë, se, tue qenë një komb, duhet të pranojmë e të përshtasim të njëjtat norma standarde. Por nuk thuhet se për ç’standard asht fjala. Nuk analizohet pikërisht kjo: që ajo normë standarde e miratume më 1972 asht dhunim i shqipes.
Jo, zotnijë! Një përceptim kësisoj nuk asht në shërbim të çashtjes kombëtare, joqë, e thanë pa mëdyshje, asht antikombëtar! Kush vazhdon të mbrojë krimin e 1972-shit, asht ose i verbuem, ose keqdashës (ma së paku – pse të gjithë e dijmë se në atë Kongres u vendue me i thanë Atdheut – atdhe, me “a” të vogël, kurse partisë – Parti, me “P” të madhe).
A asht e nevojshme me sqarue se nuk jemi me hedhë poshtë gjithçka u vendos në atë Kongres? Se ne ato vendime kishin derdhë dituninë e dashuninë e tyne shumë gjuhtarë të shquem e atdhetarë? Se ajo ngrehinë nuk asht për t’u shembë, por doemos duhet ndreqë, pse pjesë të saj të randësishme janë prej qerpiçi e një ditë do të na zanë nën te, nesë nuk i ndreqim me kohë.
Shekujt na kanë mësue se ka qenë e nevojshme e shpesh e domosdoshme me përtri, e jo rrallë me riba së pari, edhe ligje të shkencës, që në kohë të para na janë dukë si të shejta, prej Aristotelit te Koperniku, prej Njutonit te Ajnshtajni. Le ma nuk paskemi të drejtë me rimarrë në shqyrtim vendimet e një kongresi të zhvilluem nën trysninë e diktaturës!
Ata që janë endë ndër shkrime të vjetra e dijnë mirë se shqipja ka qenë qysh në krye të herës e njësishme e se të tillë nuk e bani ate Kongresi i 1972-shit, joqë, për fat të keq të këtij populli, pikërisht prej atij viti e sot ajo nuk asht ma e njësishme, po një version i dhunshem i një toskënishteje që nuk përfaqëson as toskënishten ma të lavrueme.
Atëherë çashtja shtrohet thjeshtë: A do t’u rrimë vendimeve të dhunëshme të atij Kongresi, e të lamë shqipen të birret, apo do të ndreqim çka asht e ndreqshme, pa ndikimin e politikës e të politikanëve, pa anësi lokaliste e marrëzi dialektombizotnuese, pa keqardhjen komikotragjike. Pra, me pak fjalë, sa nuk asht me të vërtetë vonë, të shpëtojmë shqipen e vetëm shqipen, jo gegënishten, pse atëherë do të ishte ana tjetër e medaljes me të njejtin rezultat tragjik.
Se si erdh puna e u moren ato vendime, na duket humbje kohe e me sprovue durimin e lexuesve me u rimarrë me atë temë, joqë dhuna e atyne vendimeve asht në dritë të diellit si njëgjasend që nuk ka nevojë për vërtetim.
Sot asht çasti me i thirrë mendjes, përgjegjësisë kombëtare, e gjuhëtarë të vlefshëm t’i shtrohen menjëherë punës.
Do të ishte e udhës që Prishtina e Tirana të merreshin vesht e të bashkpunonin. Por gjasat janë se kjo do të jetë e vështirë. Brezi i gjuhëtarëve të Tiranës asht i formuem mbrapsht, pikërisht nën ndikimin e “shkollës marksiste të gjuhësisë”, dmth të asaj shkolle që i vuni kazmën shqipes. Për fat të keq vërejmë se edhe jo pak gjuhëtarë të Prishtinës e të viseve të tjara shqiptare janë po nën atë ndikim. Atëherë çka, s’ka shpresë? Zoti mos e thantë këte!
Puna asht të kemi mirësinë e të dëgjojmë njeni tjetrin. Të kemi mundësinë me i shtrue gjanat e me i rrah në mes nesh. Nëse do të krijohet kjo mundësi, vështirë se nuk do të gjendet edhe gjuha e përbashkët.
Piskamat e vetmueme vështirë se mund ta sjellin në vete këtë popull të lodhun e shpresëhumbun. (Që viktimë e politikës së mbrapsht në çdo lamë të jetës, edhe atë shqipe të gjymtueme që na la diktatura po e ban çorbë me inglezizma e italianizma, perzie me turqizma e sllavizma, që Zoti na ruej). Atëherë duhet të zgjohen institucionet e ta marrin këte punë në dorë, o ma e pakta, ta mbështesin këte ndërmarrje jetike për kombin tonë. Nëse edhe institucionet duen me ruejtë të paprekun “status quo”-n komuniste të diktatorit Hoxha edhe në një çashtje si kjo, atëherë po, shqipja do të birret përfundimisht.
E s’na mbetet tjetër veç ta ngrohim plancin me hallvë, por të flasim në gjuhë të huej, një gjuhë të huej që nuk flitet askundtjetër në botë, një biçim sallate ruse italo-anglo-greko-sllave, melmye me turqisht.

giovedì, settembre 06, 2007

Miqve të mij nëpër botë

Shpërndarë nëpër katërqind anët e Botës
Në rrugët pa fillim, në rrugët pa krye, në rrugët pafund
Mbërthyer ne kurthin modern, në burgun modern të kohës moderne
Shpërndarë si pikat e ujit në shkretinën teknologjike
Duke ikur nga vetvetja, prej njëri -tjetrit ikëm…

Ikëm. Ikëm. Ikëm.

Ikëm. Në Mbretërinë e Moskthimit -thesaret e tretur gjetëm.
Ikëm. Në Mbretërinë e Harrimit -thesaret e gjetur tretëm.
-kurrë më për ti gjetur…

Ikëm. U shpërndamë
Pika uji për të njomë shkretinat e botës
mundim i marrë. Mundim absurd.

Në mes të rrugës pa krye, pa fund
Në mes të rrugës pa mes u ndalëm
Pamë njëri –tjetrin ndër sy: U puthëm. U deshtëm. U shamë. U çmallëm.
U ndamë prapë – në dyert e burgut modern të Botës zumë radhën.

… Të bindur në fatin e pafat, Sizifë të trishtimit
u larguam, u shpërndamë, u tretëm në katërqind rrugët e Botës
në katërqind rrugët pa krye, pa fund të Botës
në rrugët pa kthim të harrimit.

domenica, agosto 12, 2007

RROTA E ARTE DHE PRESIDENTI SHQIPTAR

Pamflet
RROTA E ARTE DHE PRESIDENTI SHQIPTAR

Nga Edmond Kaçeli

A e dini se ndër shpikjet më të mëdha shpikja e Rrotës ka qenë ajo që e ka çuar njerëzimin përpara? Në sajë të Rrotës, dhe vetëm në sajë të Rrotës, njerëzimi është zhvilluar nga prehistoria deri në ditët e sotme. Nëse nuk e dini mbani vesh: Rrota është shpikja më e madhe. Rrota është shpikja e artë e njeriut. Rrota është fillimi dhe mbarimi i shkencës njerëzore. Rrota është filozofia e jetës në planetin tonë. Rrota është rrotë.
Ai që e shpiku nuk mbahet mend, ndërsa Rrota jeton dhe do të jetojë ndër jetë të jetëve duke vazhduar misionin e vënies në lëvizje të njerëzimit dhe të historisë së brezave.
Sa gjëra janë bërë me Rrotën! Kush nuk e ka përdorur të paktën njëherë në jetën e tij Rrotën? Apo ndonjë mekanizëm që i përngjason rrotës! Kush prej nesh nuk është ndjerë pjesë e mekanizmave shumërrotësh që na rrethojnë në jetën e përditshme.
Prej mëngjezit nën zgjimin e orës, (edhe orët elektronike kanë ndonjë mekanizëm që i përngjason rrotës), përgjatë gjithë ditës, e deri sa shkojmë në darkë të hamë, (edhe tenxheret e gjellës i ngjajnë rrotës), na shoqëron Rrota. Biles Rrota na shoqëron edhe kur shkojmë të flejmë gjumë për tu zgjuar sërish nën efektin dhe presionin e Rrotës së ditëve që sillen sipas Parimit Universal të Rrotës.
Banorët e vendit të shqiponjave, si popull me zgjuarësi natyrale, ishin nga të parët banorë të rruzullit që e përdorën Rrotën. Burimet etruske, pellazgjike, e më vonë ilire e vërtetojnë përdorimin e Rrotës dhe të efekteve të sajë. Banorët e vendit të shqiponjave vazhdojnë ta përdorin me shumë sukses edhe në ditët e sotme Rrotën dhe gjithë efektet e sajë pozitive. Në jetën e tyre të përditshme, si shumë popuj të tjerë të Globit, shqiptarët e ndjejnë Rrotën deri në thellësi të shpirtit bujar. Në jetën e përditshme Rrota e Artë (këtu e në vazhdim po e vlerësojmë shpikjen më të madhe njerëzore) ka zënë dhe do të zërë një vend parësor.
Pa Rrotën shqiptarët nuk arrijnë të bëjnë asgjë. Nuk arrijnë të flejnë me njëri –tjetrin. Nuk arrijnë të çohen në mëngjëz. Nuk arrijnë të shkojnë në punë… nuk … nuk…
E nuku më i madh i shqiptarëve është se pa Rrotën nuk bëjnë dot as politikë.
Lidhja e rrotës me politikën? Krejt e thjeshtë:
Në jetën e një vendi të vogël, apo edhe të madh. qeverisja e vendit i ngjan një mekanizmi shumërrotësh, të ndërtuar nga mekanizma të tjera shumërrotësh por në shkallë më të vogël. Më thjeshtë akoma. Fillohet me partitë politike që kanë në krye një kryetar apo një president. Të paktën mbi pesëdhjetë mekanizma të tilla politikë.
Vazhdojmë me qeverinë dhe qeveritarët. Ecim më tej: parlamenti, kryetari, krejt pushteti legjislativ pushteti gjyësor… Dhe kryemekanizmi i të gjithë mekanizmave shumërrotësh të qeverisjes: Presidenti.
Aq shumë e duan shqiptarët këtë kryemekanizëm (larg qoftë nëse e thërrasim me emrin Kryerrotë) sa të gjithë u turrën të zënë vend në karrigen e këtij Kryemekanizmi. Kush nuk është në gjendje të turret mbështet nga pas (shqipja është gjuhë e ngatërruar në kësisoj shprehjesh) të parin kandidat që i bie ndërmend.
E bijtë e shqiponjës duke harruar prejardhjen e tyre shqiponjore harrojnë hallet e përditshme dhe kthehen në adhurues të se parës Rrotë që iu del në rrugë. Janë gati të ndeshen, të vriten, të përleshen, vetëm e vetëm se kundërshtari i tyre adhuron një tip tjetër rrote. Zot na ruaj, në ethet e përgjithshme të luftës për Rrotën e Artë, harrojnë se të gjitha rrotat janë njëlloj të rëndësishme. I mençur, nuk mund të them fatlum, ishte dhe mbetet ai që e shpiku i pari, të tjerëve vetëm iu duhet ta vënë në përdorim ose ta adhurojnë Rrotën. Rrotën e Artë.

Itali qershor- korrik 2007

Mbi poezine -nga Daniel Gazulli

Mbi poezinë

Asht e kotë të përpiqesh me ba përcaktimin e poezisë. E kanë provue sa e sa të tjerë ndër shekuj dhe asnjeni prej përcaktimeve nuk i ka rezistue kohës. E megjithate edhe unë po provoj: “Poezia asht përjetim ndjesor i asaj që na rrethon shprehë me mjete gjuhësore të figurëshme”.
Po përpiqem të shpjegohem.
Le të marrim vargun “e fjalët do t’i them pa i kafshue”. Thanja e figurëshme “pa i kafshue” asht vetë poezia. Ajo nuk mund të zevendësohet nga “Unë do të flas haptë, pa ngurrue, pa frikë” – këtu nuk ka poezi, asht thjeshtë një deklaratë. Pikërisht te shprehja e figurëshme „pa i kafshue“ qëndron poezia.
Që poezia të ngrihet në nivelin a veprës artistike, asht e domosdoshme të përcaktohet raporti poet – poezi. Ç’ do të thotë kjo? Poeti nuk mund të jetë mbrenda poezisë, ose, edhe ma keq, poezia nuk mund të jetë një çimçakez që ta mllaçisë në mërzinë e tij, qaramanllekun e tij. Poezia, edhe kur shpreh fakte tragjike, nuk mund të jetë kurrë qaramane. Pra, poeti e poezia nuk mund të jenë kurrë në të njejtin rrafsh.
Tek poezia “Të paktën unë vuej” nuk ka absolutisht dobësi, përkundrazi, aty shprehet raporti poet – realitet vulgar, në mes mediokres dhe mendimit të lirë. Vargu “të paktën unë vuej” asht sa I fuqishëm, aq edhe i pamëshirshëm. Vuen kush zotnon dy elementë: ndjenjën dhe arsyetimin. Ata, primitivët, përballë artistit, ose nuk i kanë këto dy elementë, ose i kanë të atrofizuem, pra në minimumin e qenjes sociale, po jo asaj intelektuale.
Vargu i mirëfilltë poetik mund të lindë spontanisht, ashtu si edhe mund e duhet të rikërkohet njëmijë herë. Arti kërkon edukatën e punës vetëshkatërruese, të të qenunit i pamëshirshëm ndaj asaj që vetë ke krijue, por që nuk asht kurrë e përsosun.
Rreziku ma i madh që kërcënon poezinë janë vargjet deklarative. Ata mund të jenë të çiltëra, njerëzore etj., por poezi nuk janë.
Një tjetër rrezik për t’u shmangë asht ai i përsëritjes së temës a i figurës artisitike. Arti asht i tillë pse asht i papërsëritshëm, asht krijim i parë në çdo qelizë të tij.
Shpesh herë poezia ngjet me kangën e mjellmës. E gabimisht ka një mendim se kjo asht në vetë natyren e poezisë. Simbas meje, ky asht një konceptim krejt i gabuem i artit. Poeti nuk ka të drejtë t’i këndojë vdekjes, dëshprimit, mosbesimit, urrejtjes, etj., etj. Artisti duhet të dalë gjithmonë mbi individin qytetar, mbi faktet, qofshin ata edhe tragjike të të përditëshmes, me forcën mbinjerëzore të artit. Atë që asht në gjendje ta përballojë artisti në subkoshiencën e tij, njeriu i zakonshëm nuk asht në gjendje as ta imagjinojë. Kjo nuk do të thotë aspak se poezia duhet të jetë entuziaste, optimiste etj., përkundrazi, por njëherësh, ajo nuk mund të jetë shprehje e dorëzimit personal ndaj të përditëshmes. Sado e randësishme të jetë për njeriun e zakonshëm e përditëshmja, ajo nuk duhet të mbizotnojë artin dhe artistin. Nuk duhet të ngatrrojmë dhimbjen, vuejtjen fisnike me qaramanllekun. Qamja nuk i përket artistëve.

Kam nevojë

Kam nevojë për dashuninë tande, grua a vajzë qofsh ti,
Ma shumë se bima për shi,
ma shumë se për qumshtin e valë e për ajrin,
kam nevojë për tanden dashuni,
grua a vajzë qofsh ti.

Kam nevojë për dashuninë tande, grua a vajzë qofsh ti,
Për përkëdheljet e dorës tande nga rrjedh e ngrohtë dashunia,
për belin tand që këputet në krahun tim,
Për prushin e buzëve –
Kam nevojë për tanden dashuni.

Kam nevojë për dashuninë tande,
Dashuninë t’pafrikë e pa dyshime,
Për dashuninë që s’njeh veç zemres të tjera pengime,
Për dahsuninë që rrjedh e pastër nga burimi në derdhje
E andrrat vaditë
E i ban të lulëzojnë të shhëndetëshme.

Kam nevojë për dashuninë tande, grua a vajzë qofsh ti,
Që në ditet e gëzueme të më shtojnë lumtuninë,
E në ditaët e trishta hidhnimin të ma paksojnë.
Kam nevojë –
Për tanden dashuni.

Ptuh! – mbi token dhe bimën dhe gruan që dashka shterpësi!
Lavdi asaj që do,
asaj që lind,
asaj që ban dashuni!

1965




Njenit që …

Pi cigare me filtër.
Pi birrë vetëm në “Turizëm”.
Vetëm kur gjen biletë në llozhe shkon në teatër.
Asht shpërfillës ndaj hanës
që xhvishet para të gjithëve.
Mbramjeve i shmanget shetitores
si ujku dritës.

Asht kolegu im,
kolegu im i zyrës, në tavolinën karshi,
që çdo mëngjes,
mbasi sigurohet mirë se e ka mbyllë derën,
shpalosë pakon e mbështjellë me gazetë
dhe ha bukë të zezë me gjizë.
Natyrisht, jo për djetë,
por që të pijë cigare me filtër
dhe birrë në “Turizëm”.

1972


Plagjiatisti

Hajdutin e xhepave
e kapin për veshi
dhe e çojnë në polici.
Hajdutin e bankave
e mbërthejnë në hekura
dhe e nxjerrin para gjyqit.
Kurse për ty
rezervojmë pak vend në neverinë tonë.

1972

Sa ma shumë dritë
Mora vesh
se po projekton një teatër
për qytetin L.

Të kujtohet si luenim na
në një skenë me çarçafë,
kur ishim fëmijë ?
Të kujtohet pastaj se si
(ma të rritun, sigurisht),
luanim në një shtëpi tregtari
pashkatue më ’46,
përshtatë për teatër,
ku kishte aq pak dritë ?

Prandaj po të shkruej,
që ta projektosh teatrin
me linja të thjeshta, pa ornamente,
pa koka palaçosh në kapitale,
por me shumë,
shumë dritë.

1971



Buzëqeshja
Basketbollistes së Kuntungut (Kinë), që mbante nr. 11

Ti ecën dhe buzëqesh.
Andrron dhe buzëqesh.
Përshëndet,
lot,
vallëzon
dhe buzëqesh.

Buqëqesh!
Hiret le të të shtohen :
Mbi trupin e derdhun kok’ e bukur,
në buzë,
perhërë,
endet buzëqeshja.
Buzëqesh, moj aziatike simpatike,
buzëqesh;
kudo në botë
njerëzit kanë nevojë për buzëqeshje.

Shkoder, 25.04.1966